اگر با بازار ارزهای دیجیتال آشنایی داشته باشید، به احتمال زیاد با اصطلاح بلاکچین آشنا شده‌اید. اصطلاح بلاکچین با داغ شدن بازار ارزهای دیجیتال به یک مفهوم اساسی و پرمخاطب در این زمینه تبدیل شده است.

بلاکچین اصطلاحی بوده که از ترکیب دو کلمه‌ انگلیسی Block به معنی بلوک و Chain به معنی زنجیره تشکیل شده است و منظور از آن زنجیره‌ای از اطلاعات دیجیتالی بوده که درون بلاک‌های این زنجیره ذخیره می‌شود. اگر بخواهیم یک تعریف کلی برای بلاکچین بیان کنیم باید بگوییم بلاکچین یک دفتر کل اشتراکی، غیرمتمرکز و توزیع شده بوده که از زنجیره‌ای از سوابق که تحت عنوان بلاک شناخته می‌شود ساخته شده است. هر یک از بلاک‌های این زنجیره نوعی از اطلاعات از جمله سوابق معاملات را در خود ذخیره می‌کند. از جمله اطلاعات ذخیره شده در هر بلاک می‌توان به تاریخ معاملات، زمان معاملات، مبلغ خرید، اطلاعات فروشنده و خریدار و… اشاره کرد. آن‌چه اهمیت دارد این است که ذخیره‌ اطلاعات بدون درز اطلاعات هویتی بوده و با یک امضای دیجیتال منحصربه‌فرد انجام می‌شود. این امضای دیجیتال منحصربه‌فرد تحت عنوان هش (Hash) شناخته شده که کد منحصربه‌فردی بوده که هر بلاک آن را ذخیره کرده و برای تشخیص فعالیت‌های انجام شده در blockchain مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بلاکچین چگونه کار می‌کند؟

همانطور که اکنون می‌دانید، بلاک چین شامل چندین بلاک است که به هم وصل شده‌اند. برای اینکه یک بلاک به بلاک چین اضافه شود باید ۴ اتفاق رخ دهد:

۱. شروع یک معامله یا تراکنش

هر گونه معامله یا تراکنشی که در شبکه انجام می‌شود، منجر به افزوده شدن یک بلاک جدید در بلاک چین می‌شود. به عنوان مثال، در صورتی که قصد دارید مقداری اتریوم کیف پول دوستتان واریز کنید، این تراکنش با ایجاد بلاکی جدید در اکوسیستم اتریوم انجام می‌شود.

۲. تایید تراکنش

پس از ثبت درخواست انتقال شما، ماینر‌های شبکه مسئول تایید تراکنش شما خواهند بود. ابتدا نیاز است که اطلاعات جدید وارد سیستم شود. این کار به عهده کامپیوترها است. این شبکه غالباً از هزاران کامپیوتر تشکیل شده است که در سراسر جهان پخش شده‌اند.

۳. ذخیره معامله

معامله شما باید در یک بلاک ذخیره شود. پس از تأیید صحت معامله، مبلغ درخواستی شما برای واریز و امضای دیجیتالی شما در یک بلاک ذخیره می‌شوند.

۴. اضافه شدن بلاک به بلاکچین با استفاده از هش

پس از تأیید کلیه معاملات یک بلاک، باید یک کد شناسایی کننده منحصر به فرد به نام هش (Hash) به بلاک اختصاص یابد. پس از هش شدن می‌توان بلاک را به Blockchain اضافه کرد.

پس از ایجاد یک بلاک جدید در شبکه، این بلاک برای همه در دسترس خواهد بود.

انواع بلاکچین

۱. بلاک چین عمومی

شبکه بلاک چین عمومی به بلاکچینی گفته می‌شود که دسترسی به شبکه آن برای عموم آزاد است، کاملا غیرمتمرکز است و همه می‌توانند یکی از اعضای آن شوند. بلاکچین‌های عمومی این امکان را به همه نودها (گره‌ها) می‌دهد که از حقوق برابر برای دسترسی، ایجاد بلوک جدید و اعتبارسنجی در بلاکچین برخوردار باشند.

بلاکچین‌ها عمومی مانند بلاک چین بیت کوین، بلاکچین اتریوم و سایر ارزهای دیجیتالی بیشتر در پروژه رمزارزها به‌کار گرفته و برای استخراج و تبادل ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود.

۲. بلاک چین خصوصی

بلاک چین خصوصی که بعضی مواقع به آن بلاک‌چین مدیریت‌شده نیز می‌گویند، توسط سازمان‌ها و نهادهای مشخص کنترل می‌شوند. در این نوع بلاکچین‌ها قدرت یا گروه بالادستی تصمیم می‌گیرند که چه کسانی نود یا اپراتور شبکه باشند. بلاک چین های خصوصی تا حدی غیرمتمرکز هستند؛ زیرا دسترسی عمومی به این بلاک چین ها محدود شده است.

برخی از نمونه‌های بلاک چین خصوصی شامل شبکه تبادل ارز مجازی کسب‌وکار به کسب‌وکار یا B2B ریپل و هایپرلجر می‌شود.

۳. بلاکچین کنسرسیومی

بلاک چین کنسرسیومی جزو بلاکچین‌های بامجوز است. این بلاکچین‌ها برخلاف بلاکچین‌های خصوصی توسط گروهی از سازمان‌ها و نهادها اداره می‌شوند؛ بنابراین، بلاک‌چین‌های کنسرسیومی نسبت به بلاک‌چین‌های خصوصی از تمرکززدایی بیشتری برخوردار هستند و در نتیجه سطوح بالاتری از امنیت را به همراه دارند.

راه‌اندازی بلاکچین کنسرسیومی می‌تواند فرآیندی دشوار باشد، زیرا به همکاری بین تعداد زیادی از سازمان‌ها نیاز دارد. چالش‌های لجستیکی از جمله فرازونشیب‌های این بلاکچین است. برخی از اعضای زنجیره‌های تامین ممکن است فناوری لازم یا زیرساخت لازم برای پیاده‌سازی بلاک چین را نداشته باشند. گروهی نیز ممکن است تصمیم بگیرند، هزینه‌های اولیه برای دیجیتالی کردن داده‌های خود و اتصال به سایر اعضای زنجیره تامین هزینه بسیار سنگینی است.

۴. بلاکچین هیبریدی

بلاک چین هیبریدی توسط یک سازمان کنترل می‌شوند، اما دارای سطحی از نظارت هستند (مانند بلاک چین عمومی) که برای اعتبارسنجی تراکنش‌های خاص مورد نیاز است. نمونه ای از بلاک چین هیبریدی IBM Food Trust است که برای بهبود کارایی در کل زنجیره تامین مواد غذایی ایجاد شده است.

امنیت

فناوری بلاک چین موضوعات مختلفی از جمله امنیت و اعتماد را پوشش می‌دهد. بلاک‌های جدید همیشه بصورت خطی ذخیره و به انتهای زنجیره Blockchain اضافه می‌شوند. این بدان معنی است که جدیدترین بلاک همیشه در انتهای زنجیره قرار دارد. بعد از اینکه یک بلاک به انتهای بلاکچین اضافه شد، برگرداندن و تغییر محتوای بلاک بسیار دشوار است. به این دلیل که هر بلاک حاوی هش مخصوص به خود و هش بلاک قبل از آن است. کدهای هش توسط یک عملکرد ریاضی (تابع هش) ایجاد می‌شوند که اطلاعات دیجیتال را به رشته‌ای از اعداد و حروف تبدیل می‌کند. اگر آن اطلاعات به هر طریقی ویرایش و دستکاری شود، کد هش نیز تغییر می‌کند؛ این مسئله برای امنیت شبکه مهم است.

برای مثال، فرض کنید یک هکر سعی دارد معاملات شما را از سایت دیجی کالا ویرایش کند تا مجبور شوید دوبار هزینه خرید خود را بپردازید. به محض اینکه مقدار تومان معامله شما توسط هکر تغییر کند، هش بلاک تغییر خواهد کرد. بلاک بعدی در زنجیره هنوز حاوی هش قدیمی است و هکر برای پوشش تغییرات خود باید بلاک قدیمی را به روز رسانی کند. با انجام این کار، هش این بلاک تغییر خواهد کرد.

بنابراین، به منظور تغییر یک بلاک واحد، یک هکر باید هر بلاکی که پس از آن روی Blockchain ایجاد شده است را تغییر دهد. محاسبه مجدد همه این هش‌ها، انرژی محاسباتی بسیار زیاد و غیرقابل تصوری را به همراه دارد و برای هکرها صرفه اقتصادی ندارد. بنابراین، پس از افزودن یک بلاک به بلاکچین، ویرایش آن بسیار مشکل خواهد بود و حذف آن غیرممکن است.