یونی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز مبادله ارزهای دیجیتال است که برخلاف صرافی‌های متمرکز مانند بایننس (Binance) و کوین‌بیس (Coinbase)، شرکت یا نهاد واحدی آن را اداره نمی‌کند و نیازی نیست کاربران کلید خصوصی ارزهای خود را در اختیار صرافی قرار دهند.

لازم است یادآوری کنیم که ارائه‌ نکردن کلید خصوصی به صرافی‌ها باعث می‌شود تا در صورت هک‌شدن صرافی، خطر ازدست‌رفتن و سرقت دارایی‌های دیجیتال کاربران به حداقل برسد.

پلتفرم یونی سواپ روی بلاک‌ چین اتریوم ساخته شده است؛ شبکه‌ای که از لحاظ حجم بازار در بین همه شبکه‌های بلاک چینی در جایگاه دوم قرار دارد. با توسعه صرافی یونی سواپ روی اتریوم این پلتفرم توانست با توکن‌هایی مبتنی بر استاندارد ERC-۲۰ و کیف‌ پول‌هایی مانند متامسک (MetaMask) و مای‌اتروالت (MyEtherWallet) سازگار شود.

یونی سواپ پلتفرمی منبع‌باز (OpenSource) است. این بدان معناست که هرکسی می‌تواند به کدهای ساخت این پلتفرم دسترسی داشته باشد و علاوه بر بازبینی آنها، در صورت نیاز یک صرافی غیرمتمرکز مشابه راه‌اندازی کند.

یکی دیگر از مواردی که موجب جذب سریع مخاطب و محبوبیت یونی سواپ شد، رایگان‌بودن فرایند معرفی و لیست‌کردن توکن‌های جدید در این صرافی است. به‌طور کلی، برای لیست‌شدن توکن جدید در صرافی‌های متمرکز، باید هزینه زیادی به این صرافی‌ها پرداخت شود تا زمینه معرفی و عرضه این دارایی‌های جدید را فراهم کنند.

تاریخچه

یونی سواپ در سال 2018 توسط هیدن آدامز (Hayden Adams) بنیان‌گذار و مدیر عامل کنونی این صرافی بنا نهاده شد که پیش از راه اندازی این پلتفرم، در کمپانی زیمنس کار می‌کرده. در سال 2020 ورژن 2 صرافی یونی سواپ راه اندازی شد که اجازه تبادل تمام توکن‌های با استاندارد ERC-20 در شبکه اتریوم را با یکدیگر می‌دهد.

همچنین در زمان عرضه ارز دیجیتال UNI در سپتامبر 2020 تعداد 400 توکن یونی سواپ به تمام آدرس‌های اتریومی که قبل از تاریخ 1 سپتامبر همان سال حداقل یک تراکنش بر بستر این شبکه انجام داده بودند، ایردراپ شد. گفتنی است که برخی کاربران به علت تامین نقدینگی برای پروتکل یونی سواپ، مقدار بیشتری ایردراپ دریافت کردند.

ارز دیجیتال یونی سواپ چیست؟

توکن بومی یا ارز دیجیتال حاکمیتی صرافی غیر متمرکز یونی سواپ با نماد UNI در پلتفرم‌های معاملاتی قابل معامله است، اما سرمایه گذاران می‌توانند برای خرید یونی سواپ از طریق بیشتر صرافی‌های متمرکز و غیر متمرکز بازار رمز ارز اقدام کنند. توکن‌های حاکمیتی این قابلیت را برای هولدرهای خود ایجاد می‌کنند که در تمام رای گیری‌های پروتکل شرکت کرده و در تعیین آینده آن نقش داشته باشند. گفتنی است که نقش هولدرها در تعیین نحوه توزیع توکن برای جامعه کاربری و توسعه‌دهندگان نیز تاثیرگذار است. ارز دیجیتال یونی سواپ (UNI) اولین بار در سپتامبر 2020 راه اندازی شد تا از رفتن کاربران آن به صرافی غیر متمرکز رقیب آن یعنی سوشی سواپ (SushiSwap) جلوگیری شود. تقریبا یک ماه پیش از آنکه توکن UNI عرضه شود، صرافی سوشی سواپ با وعده جایزه‌ای در قالب ارز دیجیتال خود، کاربران یونی سواپ را راضی کرد که دارایی‌شان را به SushiSwap منتقل کنند.

ارز دیجیتال این صرافی نوع جدیدی از توکن بود که قابلیت شرکت در تصمیمات حاکمیتی پروتکل را به کاربران می‌داد و همچنین مقداری از هزینه کارمزد هر تراکنش در صرافی نیز به دارندگان توکن تعلق می‌گرفت.

صرافی یونی سواپ نیز در پاسخ به این اقدام سوشی سواپ، تعداد یک میلیارد توکن UNI مینت کرد و به این نتیجه رسید که 150 میلیون عدد از آن را به تمام کسانی که تا آن لحظه از پلتفرم UniSwap استفاده کرده بودند، در قابل یک ایردراپ هدیه بدهد. در آن زمان هر یک از کاربران 400 توکن UNI دریافت کرد که مقداری معادل 1000 دلار داشت.

کاربردها

این ارز یک توکن حاکمیتی و مبتنی بر شبکه ERC20 است که به دارندگان خود قدرت رای و نظر در شبکه را می‌دهد. توکن های UNI برای اشخاص و افراد مختلف کاربرد دارند. این یک روش پرداخت غیرمتمرکز و جایگزین را خارج از مداخله واسطه‌ها ممکن و کنترل بیشتری بر پول شما فراهم می‌کند.

UNI همچنین می‌تواند برای وثیقه‌گذاری و سرمایه‌گذاری یا به عنوان جایگزینی برای نقل و انتقالات بین المللی گران و کند استفاده شود. همچنین می‌تواند به‌عنوان یک سیستم مالی جایگزین برای صدها میلیون نفر که به تلفن‌های هوشمند دسترسی دارند اما به حساب بانکی دسترسی ندارند کمک کند.

عملکرد

Uniswap در دو قرارداد هوشمند اجرا می شود. قرارداد «مبادله» و قرارداد «کارخانه». اینها برنامه های کامپیوتری خودکاری هستند که برای انجام عملکردهای خاص در صورت رعایت شرایط خاص طراحی شده اند. قرارداد هوشمند کارخانه برای افزودن توکن‌ های جدید به پلتفرم استفاده می‌ شود و قرارداد مبادله، همه مبادلات توکن‌ ها یا «معاملات» را تسهیل می‌ کند. هر توکن مبتنی بر ERC20 را می‌توان با دیگری در پلتفرم به روز شده Uniswap v.2 تعویض کرد.

تعیین قیمت توکن در یونی سواپ

یکی دیگر از تفاوت‌های مهم این سیستم با صرافی‌های متمرکز، نحوه تعیین قیمت هر دارایی دیجیتال است. به‌جای سیستم دفتر سفارشات که در آن قیمت هر دارایی دیجیتال را بالاترین قیمت پیشنهادی خریدار و پایین‌ترین قیمت پیشنهادی فروشنده تعیین می‌کند، یونی سواپ از یک سیستم بازارساز خودکار (AMM) استفاده می‌کند.

بازارساز خودکار همان‌ طور که از نامش پیداست (بازارساز + خودکار)، یک الگوریتم ریاضی است که برای معاملات بی‌واسطه در صرافی‌های غیرمتمرکز، بازار ایجاد می‌کند. در اینجا منظور از بازار، شرایطی است که باید مهیا شود تا یک معامله انجام گیرد. این الگوریتم به‌صورت خودکار و با استفاده از مکانیسم عرضه‌وتقاضا، قیمت دارایی‌ها را تعیین کرده و به کاربران اجازه می‌دهد بدون ثبت سفارش خریدوفروش و حتی بدون نیاز به شخص ثالث، معاملات خود را انجام دهند.

این روش جایگزین، برای تنظیم قیمت یک توکن بر اساس عرضه‌وتقاضای موجود از یک معادله ریاضی ساده بهره می‌برد.

معادله تعیین قیمت هر توکن عبارت است از: X ضربدر Y برابر است با K.

در این معادله مقدار توکن A برابر X و مقدار توکن B برابر Y است. K عددی است که باید همواره مقدارش در استخر ثابت باشد.

برای روشن‌ترشدن این موضوع به این مثال توجه کنید:

فرض کنید فردی می‌خواهد با استفاده از استخر لینک/اتریوم (LINK/ETH) در یونی سواپ، توکن‌های LINK خود را با اتر مبادله کند. اگر این فرد تعداد زیادی لینک به استخر اضافه کند، نسبت این ارز به اتریوم در این استخر افزایش می‌یابد.

با توجه به فرمولی که به آن اشاره کردیم و عدد K که باید همواره ثابت بماند، با افزایش قیمت اتر، قیمت LINK در استخر کاهش می‌یابد. هرچه لینک بیشتری وارد استخر شود، این فرد اتر کمتری دریافت می‌کند؛ چراکه قیمت آن افزایش‌ یافته است.

به‌طورکلی می‌توان گفت که در این روش با در نظرگرفتن نسبت تعداد توکنی که در استخر وجود دارد، قیمت توکن‌ها افزایش یا کاهش می‌یابد.

این بدان معناست که صرافی‌های غیرمتمرکز قیمت‌ توکن‌ها را از بازار نمی‌گیرند، بلکه بر اساس تعادل استخرها، قیمت‌ را تعیین می‌کنند. اگر تعادل استخر به هم بخورد، قیمت توکن‌ها نیز تغییر خواهد کرد.

البته در واقعیت حجم نقدینگی موجود استخرها بسیار بزرگ بوده و تغییرات قیمت‌ نیز بسیار ناچیز است.