استیبل کوین‌ها (Stablecoin) دسته‌ای از ارزهای دیجیتال و اصطلاحاً «رمز پایه» هستند که به منظور ایجاد ثبات قیمت در بازار کریپتوکارنسی به وجود آمده‌اند. هر استیبل کوین به واسطه یک دارایی واقعی پشتیبانی می‌شود و بهترین آن ها در بازار می‌کوشند تا با کنترل نوسانات قیمت در بازار رمزارزها بهترین و امن‌ترین بستر سرمایه‌گذاری را برای معامله‌گران به وجود بیاورند. اگر چه ارزشمندترین رمزارز بازار یعنی بیت کوین (BTC/USD) به عنوان محبوب‌ترین گزینه برای معاملات ارزیابی می‌شود، اما نوسانات بسیار بالای قیمت از جمله نقاط ضعف آن محسوب می‌شود.

کاربرد

استیبل کوین‌ها برای این به وجود آمده‌اند تا از دارایی‌های کاربران محافظت کنند. حفظ ارزش دارایی‌های کاربران هدف اصلی استیبل کوین است. توجه داشته باشید که استیبل کوین توسط یک سازمان و شرکت خاص اداره می‌شوند و برای این که استیبل کوینی را خریداری کنید، باید آن شرکت کالا یا ارز فیات پشتوانه را به خزانه‌ای واریز کند؛ پس استیبل کوین نیز دارای ارزش بوده و می‌توان آن را برای معاملات مختلف استفاده کرد. از استیبل کوین می‌توانید برای خرید و فروش‌های خود در دنیای بلاک چین استفاده کنید.

گسترش بلاک چین‌ها و افزوده شدن به قابلیت‌های آنها باعث شده تا قراردادهای هوشمند به وجود آیند. در این صورت شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از قراردادهای هوشمند و استیبل کوین‌ها، حقوق کارمندان خود را پرداخت کنند.

پرداخت حقوق کاربران در این شرایط به طور کامل خودکار خواهد بود. با توجه به این که سرعت انجام واکنش در دنیای استیبل کوین‌ها بسیار بالا است و انجام معامله با آنها کارمزد کمی خواهد داشت، کاربران زیادی از این نوع ارزها استفاده می‌کنند.

انواع استیبل کوین

انواع استیبل کوین‌ با توجه به پشتوانه‌شان به سه دسته‌ تقسیم می‌شوند. این پشتوانه می‌تواند پول فیات،‌ جواهراتی مثل طلا، الماس و… یا یک ارز دیجیتال باشد.

در حالت اول، شبکه‌ی استیبل کوین به اجبار حالت متمرکز پیدا می‌کند و در حالت دوم،‌ به علت داشتن یک پشتوانه‌ی غیرمتمرکز، استیبل کوین نیز ماهیت غیرمتمرکز پیدا می‌کند. مورد آخر هم کلاً بدون پشتوانه و براساس الگوریتم‌ها و «قرارداد هوشمند» (Smart Contract) کار می‌کند.

استیبل کوین با پشتوانه فیات

«استیبل کوین با پشتوانه‌ فیات» (Fiat-Collateralized Stablecoin) همان‌طور که از نامش پیداست، با اعتبار و پشتوانه‌ی یک دارایی واقعی مثل ارز فیات ساخته می‌شود. در بیشتر مواقع این ارز پشتوانه، دلار است ولی می‌تواند هر ارز دیگری مثل یورو یا پوند هم باشد.

برای تولید این نوع استیبل کوین به ازای هر تعداد سکه‌ی دیجیتال، با توجه به نسبت تبدیل (اکثراً ۱:۱ است) ارز فیات در یک حساب مشخص ذخیره شود. به عمل ارتباط دادن قیمت استیبل کوین به یک دارایی دیگر، «پِگینگ» (Pegging) گفته می‌شود.

البته در این روش، به جای ارز فیات از معادل دلاری دارایی‌های با‌ارزش دیگری مثل طلا و جواهرات هم می‌توان استفاده کرد. نکته‌ی مهم این است که مقدار و محل ذخیره‌ی پشتوانه‌ها مشخص و شفاف و قابل رصد باشند. از جمله استیبل کوین‌هایی که با پشتوانه‌ی فیات کار می‌کنند می‌توان تتر (USDT) و TrueUSD» (TUSD)» را نام برد.

استیبل کوین با پشتوانه‌ی فیات در واقع ساده‌ترین نوع استیبل کوین است و کاربرها به‌راحتی می‌توانند مفهوم آن را درک کرده و از آن استفاده کنند.

قیمت هر کوین در این روش همواره ثابت و برابر یک دلار خواهد ماند، زیرا به ازای هر واحد سکه‌ی دیجیتال، یک دلار در حساب بانکی کمپانی ارائه‌دهنده‌ی استیبل کوین وجود دارد و از آنجایی که هیچ پشتوانه‌ای روی بلاک چین نگهداری نمی‌شود، امکان هک شدن آن هم وجود ندارد. (مگر اینکه حسب بانکی هک شود که داستان جدایی دارد.)

با وجود تمام این مزیت‌ها، نکات مهمی در مورد استیبل کوین با پشتوانه‌ی فیات وجود دارد که باید نسبت به آن‌ها آگاهی داشته باشیم.

این ارزها به‌صورت کاملاً متمرکز اداره می‌شوند؛ زیرا نگهداری از پشتوانه‌ی آن‌ها در یک سیستم متمرکز مثل بانک صورت می‌گیرد. همچنین پشتوانه‌ها باید به طور منظم و دوره‌ای بازدید شوند و تناسب بین موجودی سکه‌های در گردش و موجودی خزانه برقرار باشد.

در نهایت اینکه نگهداری و جابه‌جایی این پول‌های پشتوانه، توسط سیستم قانون‌گذاری دولت‌ها کنترل می‌شود که محدودیت‌های قانونی مختلفی می‌تواند در این فرایند اختلال ایجاد کند.

استیبل کوین با پشتوانه کریپتو

مشکل متمرکز بودن استیبل کوین‌های با پشتوانه‌ فیات، ایده‌ی ساخت نوع جدیدی از آن‌ها را با عنوان «استیبل کوین با پشتوانه‌ کریپتو» (Crypto-Collateralized Stablecoin) به وجود آورد.

عملکرد این استیبل کوین مشابه نوع قبلی است با این تفاوت که پشتوانه‌ی آن به جای دارایی واقعی و ارز فیات،‌ یک کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال دیگر است. به این ترتیب تمام سیستم می‌تواند روی یک بلاک چین قرارگرفته و به‌صورت غیرمتمرکز فعالیت کند.

اگر یک استیبل کوین با پشتوانه‌ کریپتو با نسبت ۱:۱ با یک ارز دیجیتال مرتبط (یا Pegged) شود، دقیقاً به اندازه‌ی پشتوانه‌ی خود، نوسان خواهد داشت.

پس برای جلوگیری از این اتفاق، این ارتباط به نسبت بیشتری مثل ۲:۱ یا ۳:۱ صورت می‌گیرد تا اگر پشتوانه‌ی کریپتویی دچار نوسان قیمت شدید شد، قیمت استیبل کوین مربوط به آن بتواند ثابت بماند. به همین علت به این نوع استیبل کوین، «Over Collateralized» هم گفته می‌شود.

هرچه نوسانات ارز پشتوانه بیشتر باشد، باید از نسبت بزرگ‌تری برای ارتباط آن با استیبل استفاده شود تا ارزش استیبل کوین بهتر حفظ شود.

این سیستم به علت غیر‌متمرکز بودن، دارای شفافیت لازم برای بررسی و رصد تراکنش‌ها و همچنین میزان موجودی پشتوانه است و هر کاربر به‌راحتی می‌تواند موارد گفته‌شده را بررسی کند.

از طرف مقابل پیاده‌سازی این نوع استیبل کوین پیچیده‌تر بوده و کار با آن‌ها همچنان در زمان‌ نوسانات شدید قیمت با ریسک همراه است و می‌توان منجر به از دست رفتن وثیقه‌ها (یا در اصطلاح لیکوئید شدن) در پلتفرم‌های وام‌دهی شود.

«DAI» اولین استیبل کوین با پشتوانه‌ی کریپتو است که توسط پلتفرم وام‌دهی «MakerDAO» ایجاد شد. «sUSD» و «RSV» استیبل کوین‌های دیگری هستند که به ترتیب به شبکه‌های «Synthetix» و «Reserve Tokens» تعلق دارند.

استیبل کوین بدون پشتوانه یا الگوریتمی

«استیبل کوین بدون پشتوانه» (Non-Collateralized Stablecoin) آخرین نوع استیبل کوین است که در سیستم آن چیزی به نام پشتوانه وجود ندارد.

پس چطور کار می‌کند؟ این نوع استیبل کوین براساس مفهوم «عرضه و تقاضا» یعنی همان کاری که بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف مدت‌هاست برای تنظیم ارزش پول ملی خود انجام می‌دهند، کار می‌کند. بانک‌های مرکزی در صورت کاهش ارزش پول، میزان عرضه و نقدینگی را کاهش می‌دهند و در زمان‌هایی که ارزش پول افزایش یابد، با افزایش عرضه باعث برگشت قیمت به محدوده‌ی مورد نظرشان می‌شوند.

استیبل کوین بدون پشتوانه نیز با استفاده از قراردادهای هوشمند روی بلاک چین، قیمت را براساس تغییر در میزان سکه‌های در گردش کنترل می‌کند. این روش توسط الگوریتم‌های خودکار انجام می‌شود و به همین دلیل به آن‌ها «استیبل کوین الگوریتمی» (Algorithmic Stablecoin) هم گفته می‌شود.

الگوریتمی که در این استیبل کوین‌ها استفاده می‌شود، در مواقعی که تقاضای زیادی برای خرید وجود داشته باشد، با تولید کوین‌های جدید، میزان عرضه را افزایش می‌دهد تا قیمت بالا نرود و برعکس، در زمان عرضه‌ی زیاد، با سوزاندن مقداری از کوین‌ها، مجموع سکه‌های در گردش را کاهش می‌دهد و باعث تنظیم قیمت استیبل کوین می‌شود.

مزیت استیبل کوین الگوریتمی عدم نیاز به پشتوانه‌ و عدم وابستگی به دیگر ارزهای دیجیتال است. این استیبل کوین‌ها به‌طور کامل غیرمتمرکز هستند و در زمانی که ارزهای فیات و یا کریپتوکارنسی‌ها دچار بحران شوند، می‌توانند بدون تأثیرگرفتن، به کار خود ادامه دهند.

استیبل کوین‌های الگوریتمی هنوز مقبولیت زیادی پیدا نکرده‌اند و با همه‌ی مزیت‌هایی که دارند، همچنان پدیده‌ای تازه و پرریسک به شمار می‌آیند.

اگر کوچک‌ترین مشکلی در کد برنامه‌ی آن‌ها ایجاد شود، ممکن است تمام شبکه از بین رفته و قیمت کوین‌ها به صفر برسد و از آنجایی که هیچ پشتوانه‌ای وجود ندارد، ضررهای جبران‌ناپذیری به کاربرها وارد می‌شود. از معروف‌ترین استیبل کوین‌های الگوریتمی می‌توان به Ampleforth» (AMPL) ،«DefiDollar» (USDC)» و Empty Set Dollar» (ESD)» اشاره کرد.