تجارت ایران، روسیه و چین با رمز ارز های دیجیتال آغاز می شود؛ این خبر توسط علیرضا پیمان پاک، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام شد. وی تاکید کرد که در دو سال گذشته مبلغی نزدیک به پنج میلیارد دلار از تجارت ایران به شیوه تهاتر انجام شده است. پیمان پاک که یکی از جوان ترین مدیران کابینه سیزدهم است، این خبر را اعلام کرد و در ادامه افزود این دوران با اتفاقات سیاسی مهمی در جهان و منطقه همراه بوده و گرفتاری های تجارت را برای ایران دو چندان کرده است؛ از روی کار آمدن طالبان و از بین رفتن روال تجاری در یکی از بزرگ ترین بازار های صادراتی ایران یعنی افغانستان و جنگ روسیه و اوکراین و نگرانی هایی برای اقتصاد جهان، چالش های اقتصادی ایران را دو چندان کرده است.
علیرضا پیمان پاک اعلام کرد در دو سال گذشته نزدیک به ۵ میلیارد دلار از تجارت ایران به صورت تهاتر انجام شده و در حال حاضر اتاق تهاتر در سازمان توسعه تجارت شکل گرفته است و فرایند های تهاتر در این اتاق بررسی می شود. وی افزود، تهاتر یک روش رایج تجاری در دنیاست و تقریبا می توان گفت حدودا ۳۰ درصد تجارت دنیا با عملیات تهاتر انجام می شود و اصلا ربطی هم به موضوع تحریم ندارد. چینی ها نیز مشغول ساخت شهر تهاتر هستند و در ترکیه هم تهاتر انجام می شود. در پاکستان نیز در ماه های گذشته انجام تهاتر مصوب شد و کشورهای مختلف دیگر هم روی عملیات تهاتر کار می کنند. تهاتر کالا به کالا چند ویژگی دارد؛ یکی برای ما که تحریمی هستیم، مسائل مالی و پرداختی مان را حل می کند. دیگر اینکه عملیات تهاتر باعث توسعه بازار شده و شرکای تجاری خارجی به نوعی بازاریاب کالای ایرانی می شوند. در همین زمینه ما یک سری توافقات و قرارداد هایی با برخی کشور های منطقه تعریف کردیم و سازوکار مشخص تهاتری ایجاد کردیم تا عملیات تهاتر را سرعت داده و آن را بهینه کنیم. اعتقاد دارم که تهاتر یکی از سالم ترین شیوه های مبادله تجاری است. ببینید! شما وقتی می آمدید ارز ۴۲۰۰ تومانی را به شرکت وارد کننده می دادید طرف می آمد بیشبود (نوعی گران نمایی در فرایند تجاری) می زد؛ یعنی اینکه قیمت گندم در بازار جهان ۳۰۰ دلار است اما در اینجا قیمت ۳۵۰ دلار اظهار می شد. خب اینجا یک عددی همیشه بیشبود زده می شد و این بیشبود در جیب وارد کننده می رفت اما وقتی ارز آزاد شود، دیگر بیشبود خیلی معنا ندارد. نکته دوم اینکه در تهاتر هم وقتی شما کالا می دهید و کالا می گیرید، به ازای ارزش کالا که وزنی است، باز اینجا بیشبود خیلی معنا ندارد و به نظر من اتفاقا تهاتر کالا به کالا میتواند فساد را تا حدی مهار کند.
پیمان پاک در رابطه با به صرفه بودن تهاتر افزود:
«گذشته از موضوع فساد برخی تجار، سوء استفاده کشور های دیگر به ویژه چین از شرایط تحریم ایران بار ها مطرح شده است. واقعیت امر این است که الان یکی از دستاورد های خوب دولت، بحث فعال شدن دیپلماسی اقتصادی است. در طی سفر هایی که با رییس جمهور و سایر وزرا به کشور های مختلف داشتیم، تمام این کشور ها ازجمله عمان، عراق، قطر، روسیه، قزاقستان و ازبکستان و اندونزی این بود که ما آماده بودیم با شما همکاری کنیم و چرا شما در این چند سال نمی آمدید؟
واقعیت این است که ما همه چیز را به مذاکرات با یک سری مجموعه ها گره زده بودیم. این را هم به جامعه تجاریمان تلقین کرده بودیم که اگر مثلا ما در برجام به توافق نرسیم، هیچ کس با ما کار نمی کند! ببینید! اگر ما توافق بکنیم، قطعا ارتباطات تجاری رشد می کند و کسی هم روی این بحثی ندارد. هنگامی که کانال های مالی و اقتصادی شما باز شود، شما با یک دکمه اینترپول را جا به جا می کنید. الان شما باید بروید تهاتر کنید، باید بروید در حوزه صرافی تبدیل کنید و با یک سری دشواری ها باید این کار را انجام دهید. درواقع بحث انتخاب کالا در تهاتر بسیار مهم است. همه جای دنیا بحث تهاتر براساس برد-برد است. مثلا الان مگر ما در شرایط تحریم نیستیم؟! جالب است که بدانید در همین شرایط تحریم و سال گذشته تجارت ایران با اتحادیه اروپا رشد قابل توجهی داشته است و از نظر وزنی تجارت ایران به اتحادیه اروپا در سال ۱۴۰۰ معادل ۹۰ درصد و از نظر ارزش ۴۸ درصد افزایش داشته است.»
با وجود همه این ها در حال حاضر مبادله دیجیتال هنوز رسما آغاز نشده است. پیمان پاک در این باره گفت: « ما سازوکار را پیاده کردیم و دو، سه هفته است که مرحله اعتبارسنجی آن را شروع کرده ایم؛ یعنی افراد به عنوان تجاری که می خواهند از این ها استفاده کنند، بیایند اعتبارسنجی شوند و بعد وصل شوند. ما تقریبا در چهار، پنج کشور مختلف که مثلا یکی از آن ها چین و دیگری روسیه است، برای تجارت با رمزارزها اعلام آمادگی کردیم و عمده مذاکرات هم برای کالا های مصرفی است؛ یعنی کالا هایی مانند گیاهان دارویی و در روسیه برای پوشاک و کفش و صنایع غذایی مذاکره کرده ایم. و در چین نیز روی محصولاتی مانند خشکبار گفتگو ها انجام شده است.»